Toepasselijke regelgeving
Monumentenwet 1988, Wet ruimtelijke ordening / het bestemmingsplan

Toepasselijke vergunning/melding
De gemeente kan op basis van artikel 40 Monumentenwet 1988 eisen stellen ter bescherming van archeologische waarden bij het afgeven van een omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen en/of aanleggen, mits dit in het bestemmingsplan te voren is geregeld. Om te achterhalen of een gebied (mogelijk) archeologisch waardevol kan zijn of is, dient u zich te wenden tot de gemeente. Dit kan direct via het Omgevingsloket online: www.omgevingsloket.nl. Indien een (omgevings-)vergunning verplicht is, kunt u die ook aanvragen via dit loket. Veel gemeenten stellen bij werkzaamheden in de grond een archeologisch (voor-)onderzoek verplicht. Ook kan de gemeente (aanvullende) eisen stellen aan de inhoud van het onderzoek.Via het bestemmingsplan kan de gemeente verder een aanlegvergunning eisen die ook onderdeel uitmaakt van de omgevingsvergunning.

Bevoegd gezag
Gemeente. In sommige gevallen is de provincie het bevoegd gezag voor acheologie (ontgrondingsvergunning, inpassingsplannen, MER en Tracéwet).

Opmerkingen
- Klik hier voor de  SIKB handreiking ‘Hoe stel ik eisen aan archeologisch vooronderzoek?’
- Klik hier voor de SIKB syllabus Bouwen, ruimte en archeologie, een uitleg over het juridisch kader van de archeologie
- De uitvoerder van een archeologisch veldonderzoek of opgraving moet een vergunning hebben van de minister van OCW (opgravingsvergunning Monumentenwet). De uitvoerder kan een bedrijf, gemeente of universiteit zijn. Wilt u weten welke organisaties een vergunning hebben klik dan hier. 
- De overheid is eigenaar van de archeologische vondsten die bij een archeologische opgraving aangetroffen worden. Als de gemeente een archeologisch depot heeft is de gemeente eigenaar. Is er geen gemeentelijk depot, dan is de provincie eigenaar van de vondsten.